Ngày 17/7/2020, tại Hội trường UBND tỉnh Khánh Hòa, đồng chí Lê Xuân Thân - UVBTVTU, Phó chủ tịch HĐND tỉnh, Báo cáo viên pháp luật cấp tỉnh đã giới thiệu, phổ biến một số văn bản Luật, Bộ luật vừa được Quốc Hội thông qua, như: Bộ luật Lao động năm 2019, Luật Xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam, Luật sửa đổi bổ sung một số điều của luật Nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương.
Hình: Đồng chí Lê Xuân Thân - Báo cáo giới thiệu văn bản pháp luật mới
Sau đây, xin được giới thiệu tới quý thầy cô và các bạn Bộ luật lao động - Một trong những thay đổi đột phá và có ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trên toàn quốc.
Thực hiện Nghị quyết số 57/2018/QH14 của Quốc Hội, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã chủ trì soạn thảo trình Chính phủ dự thảo Bộ luật Lao động (sửa đổi). Ngày 20/11/2019, Quốc Hội đã thông qua dự thảo Bộ luật Lao động, với số phiếu biểu quyết tán thành là 90,06%.
I. Tổng quan về Bộ luật Lao động 2019
Bộ luật Lao động với 17 chương, 220 điều, đã có nhiều sửa đổi, bổ sung lớn, quan trọng, sẽ có 14 Nghị định, 01 Quyết định của Thủ tướng Chính phủ và 7 Thông tư của Bộ LĐTBXH quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Bộ luật.
Bộ luật có 3 nội dung sửa đổi, bổ sung lớn sau:
Một là, Bộ luật đã mở rộng đối tượng điều chỉnh đối với cả NLĐ có quan hệ lao động và NLĐ không có quan hệ lao động.
- Điều chỉnh tất cả NLĐ có quan hệ lao động (Khoảng gần 20 triệu người);
- Mở rộng áp dụng một số quy định của Bộ luật đối với cả NLĐ không có quan hệ lao động, một số nội dung được áp dụng cho toàn bộ lực lượng lao động xã hội khoảng 55 triệu người;
- Ngoài ra, Bộ luật cũng có quy định để mở rộng diện bao phủ và nâng cao khả năng nhận diện NLĐ làm việc theo HĐLĐ, dự trên các dấu hiệu bản chất của quan hệ lao động cá nhân.
Hai là, BLLĐ sửa đổi phù hợp hơn với các nguyên tắc của kinh tế thị trường
- Bộ luật ban hành các tiêu chuẩn tối thiểu (ví dụ tiền lương tối thiểu, thời gian làm việc tối đa,…); tạo lập khung phổ pháp luật để các bên thương lượng về các quyền lợi cụ thể của mình cao hơn mức tối thiểu do Nhà nước quy định; không can thiệp có tính hành chính vào việc quyết định các vấn đề cụ thể của doanh như vấn đề trả lương của doanh nghiệp;
- Các bên trong quan hệ lao động có quyền được tự thương lượng và thỏa thuận về tiền lương và các điều kiện làm việc khác; có quyền quyết định tham gia hay không tham gia quan hệ việc làm, tham gia hay không tham gia tổ chức đại diện, có quyền quyết định vấn đề cụ thể của mình.
Ba là, BLLĐ đã bảo đảm phù hợp, tiệm cận với các tiêu chuẩn lao động quốc tế, nhất là các tiêu chuẩn lao động cơ bản, bao gồm:
- Quyền tự do liên kết và thương lượng tập thể của NLĐ;
- Bình đẳng, không phân biệt đối xử trong lao động, nhất là bình đẳng không phân biệt đối xử về giới, tình trạng khuyết tật;
- Xóa bỏ lao động trẻ em, bảo vệ lao động chưa thành niên ở cả khu vực chính thức và không chính thức, có hoặc không có quan hệ lao động.
II. Một số nội dung lớn của Bộ luật lao động 2019
- Tăng tuổi nghỉ hưu (Điều 169)
Bộ luật đã thể chế hóa Nghị quyết TW số 28-NQ/TW về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội: Điều chỉnh tăng tuổi nghỉ hưu theo lộ trình chậm, cụ thể:
- Tuổi nghỉ hưu chung trong điều kiện lao động bình thường, nam nghỉ hưu ở tuổi 62 (vào năm 2028), nữ nghỉ hưu ở tuổi 60 (vào năm 2035) theo lộ trình mỗi năm tăng thêm 3 tháng đối với nam và 4 tháng đối với nữ kể từ năm 2021;
- Quyền nghỉ hưu sớm hơn không quá 5 tuổi, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác, được áp dụng đối với NLĐ bị suy giảm khả năng lao động; làm nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm; làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế, xã hội đặc biệt khó khăn.
- Quyền nghỉ hưu muộn hơn không quá 5 tuổi, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác, được áp dụng đối với NLĐ có trình độ chuyên môn kỹ thuật cao và một số trường hợp đặc biệt.
2. Về tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở
Bộ luật đã quy định về tổ chức của NLĐ không thuộc hệ thống tổng LĐLĐVN và hoạt động của tổ chức này trong việc đại diện, bảo vệ quyền lợi của NLĐ trong quan hệ lao động.
Quy định này nhằm thể chế hóa Nghị quyết số 06-NQ/TW và Nghị quyết số 27-NQ/TW của Trung ương, đáp ứng các đòi hỏi của thực tiễn quan hệ lao động Việt Nam và đáp ứng các nguyên tắc của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) và yêu cầu của cam kết quốc tế (Hiệp định CPTPP, EVFTA,…)
- Bộ luật quy định có tính nguyên tắc đối với 3 vấn đề cốt lõi nhất, bao gồm: (1) Quyền thành lập, gia nhập tổ chức đại diện; (2) điều kiện đối với ban lãnh đạo và người đứng đầu tổ chức; và (3) điều kiện về tôn chỉ, mục đích hoạt động của tổ chức đại diện NLĐ.
3. Nới trần làm thêm giờ
Làm thêm giờ theo tháng là 40 giờ/tháng (hiện hành là 30 giờ) và quy định các trường hợp cụ thể được làm thêm giờ trong năm là 300 giờ/năm (hiện hành là 200 giờ).
4. Nâng số ngày nghỉ Lễ, Tết trong năm lên 11 ngày (hiện hành là 10 ngày)
Bổ sung thêm 01 ngày nghỉ lễ liền kề trước hoặc sau ngày Quốc Khánh 02/9. Như vậy, NLĐ được nghỉ Lễ, Tết 11 ngày trong năm, gồm:
Tết dương lịch: 01 ngày, Tết Nguyên đán: 05 ngày; Giỗ tổ Hùng Vương: 01 ngày; 30/4, 01/5, Quốc Khánh: 02 ngày.
5. Bảo đảm hơn sự tự do giao kết hợp đồng lao động:
NLĐ có quyền đơn phương chấm dứt HĐLĐ không cần lý do mà chỉ phải báo trước cho người sử dụng lao động (30 ngày đối với HĐLĐ có xác định thời hạn và 45 ngày đối với HĐLĐ không xác định thời hạn).
6. Nhà nước chỉ ban hành mức lương tối thiểu, người sử dụng lao động tự quyết định chính sách tiền lương (thang, bảng lương) trên cơ sở tham vấn với tổ chức đại diện của NLĐ.
7. Bảo đảm bình đẳng giới:
Tạo điều kiện để NLĐ nữ thực hiện quyền của mình; hạn chế tối đa các quy định cấm; sửa đổi một số quy định áp dụng chung cho cả lao động nam và lao động nữ.
8. Mở rộng sự bảo vệ đối với lao động chưa thành niên ở cả khu vực chính thức và phi chính thức, lao động chưa thành niên làm việc không có quan hệ lao động.
Bộ luật lao động có hiệu lực từ ngày 01/01/2021.
Xem chi tiết Bộ luật lao động năm 2019 tại đây.
Bài và ảnh: Thanh Long (ghi chép tại Hội nghị PBVBPL)