Thực hiện kế hoạch báo cáo chuyên đề năm học 2018 – 2019, vào lúc 8h30’ ngày 16/4/2019, tại Văn phòng Khoa Quản lý Văn hóa & Giáo dục, Th.s Nguyễn Thị Hồng Hà đã báo cáo chuyên đề: “Bảo tồn và phát huy giá trị nghề khai thác trầm hương của người Việt ở Khánh Hòa phục vụ phát triển du lịch”. Với sự tham dự đông đủ các cán bộ, giảng viên trong khoa (Vắng: Cô Lâm Loan, Thầy Huy (đi học); cô Bùi Thị Thúy, cô Trương Quốc Ánh  (nghỉ thai sản).

Hình 1: Th.s Nguyễn Thị Hồng Hà báo cáo chuyên đề

Khánh Hòa được xem là “Xứ trầm hương”, không những thế, trầm hương và nghề khai thác trầm hương, là một trong những nghề truyền thống tiêu biểu nhất của người Việt ở Khánh Hòa. Nó góp phần tạo công ăn việc làm, thu nhập cho người dân và đóng góp đáng kể vào nguồn lợi kinh tế cho địa phương. Tuy nhiên cũng như nhiều ngành nghề truyền thống khác, nghề khai thác trầm hương đã trải qua bao thăng trầm cùng thời gian, với những biến thiên của lịch sử nên không tránh khỏi những biến đổi, thậm chí mai một dần. Vậy làm thế nào để lưu giữ, phát triển nghề khai thác trầm hương trong điều kiện phải đối mặt với nhiều thách thức, khó khăn và đặc biệt là làm thế nào để đưa vào phục vụ phát triển du lịch là những “bài toán” cần có lời giải. Vì vậy, Th.s Nguyễn Thị Hồng Hà đã thực hiện và báo cáo chuyên đề: “Bảo tồn và phát huy giá trị nghề khai thác trầm hương của người Việt ở Khánh Hòa phục vụ phát triển du lịch” nhằm tìm lời giải cho những “bài toán” trên.

Bài chuyên đề chỉ ra các giá trị cũng như nêu lên bức tranh tổng thể về nghề khai thác trầm hương của người Việt ở Khánh Hòa hiện nay. Và từ đây đưa ra giải pháp bảo tồn, phát huy giá trị nhằm phục vụ phát triển du lịch.

Về thực trạng của nghề khai thác trầm hương, chuyên đề đã chỉ ra một số vấn đề nổi cộm như sau:

- Hiện nay ở Khánh Hòa vấn đề thiếu hụt, thậm chí cạn kiệt nguồn nguyên liệu đã trở nên trầm trọng, có nguy cơ dẫn đến sự mai một và tiêu vong của một nghề truyền thống.

- Để khắc phục vấn đề này, tỉnh Khánh Hòa đã chỉ đạo trồng thử nghiệm cây dó trên quy mô rộng, tuy nhiên tỉ lệ diễn tích cho cây phát triển tốt chỉ đạt khoảng 20 - 30% trong tổng 300 hecta.

- Những năm gần đây, nghề trầm có thêm nghề làm trầm cảnh. Đây là một nghề mang lại nguồn lợi kinh tế cao, sản phẩm có sức hấp dẫn đối với thị trường trong nước và quốc tế - đặc biệt là khách du lịch.

- Nhiều hướng dẫn viên du lịch khi thuyết minh họ dùng từ mô tả chưa chính xác, bài thuyết minh “nghèo nàn” về nội dung, chỉ tập trung vào giá trị kinh tế của trầm hương.

- Thêm vào đó, chính quyền địa phương và các cơ quan ban ngành về du lịch chưa quan tâm, đầu tư khai thác, quảng bá giá trị nghề trầm hương khiến cho khách du lịch chưa có cơ hội được tiếp cận để hiểu, để cảm nhận.

- Nhà nước mặc dù khuyến khích phát triển nghề truyền thống nói chung song vẫn chưa có cơ chế chính sách cụ thể khuyến khích phát triển nghề trầm.

- Các cấp chính quyền chưa thực sự quan tâm tạo điều kiện cho nghề trầm phát triển; Chưa có biện pháp quản lý hữu hiệu đối với lao động nghề trầm.

- Và chính vì những nguyên nhân trên nên những năm gần đây, nghề khai thác trầm hương có chiều hướng suy giảm rõ rệt.

Và đứng trước thực trạng trên, tác giả đã đưa ra một số giải pháp như sau:

- Phải tạo ra một quy trình liên hoàn từ Khai thác - Chế biến - Sản xuất thành sản phẩm hàng hóa và thương mại.

- Quy hoạch vùng trồng dó để giải quyết tốt nguồn nguyên liệu tại chỗ.

- Tăng cường đầu tư kinh phí và cơ sở vật chất, trang thiết bị cho việc sản xuất, khai thác và chế biến trầm hương.

- Xây dựng quy trình mới từ trồng cây dó bầu tại chỗ - khai thác - chế biến thô - sản xuất sản phẩm hàng hóa - bán hàng và xuất khẩu tại chỗ.

- Chính quyền địa phương cùng với Hiệp hội làng nghề cần có kế hoạch giúp đỡ, hỗ trợ người làm nghề trầm tiếp cận thị trường, tìm đầu ra cho sản phẩm trầm hương

- Cần phải tổ chức lại lực lượng và hình thức hành nghề, tạo ra đội ngũ lao động có tính thừa kế và có tri thức về mọi mặt.

- Khảo sát, quy hoạch, xây dựng làng nghề trầm hương thành nơi hành nghề cho người làm nghề và là điểm đến cho khách du lịch tham quan.

- Đẩy mạnh quảng bá giá trị văn hóa của nghề khai thác trầm hương trong du lịch.

Sau khi nghe giảng viên Nguyễn Thị Hồng Hà báo cáo xong chuyên đề. Các thành viên tham dự đã có ý kiến đánh giá, nhận xét như sau:

-  Chuyên đề phân tích sâu sắc thực trạng và giá trị nghề khai thác trầm hương giúp người nghe hình dung được thực tế nghề.

-  Chuyên đề khai thác giá trị văn hóa nghề như một thế mạnh phát triển du lịch

- Chuyên đề đề xuất được hệ thống giải pháp đa dạng, mang tính khả thi cao hướng đến phục vụ phát triển du lịch tỉnh nhà.

- Chuyên đề có cấu trúc rõ ràng, mạch lạc, khoa học, logic.

- Có sự đầu tư nghiên cứu công phu.

- Có thể dùng chuyên đề làm tài liệu tham khảo cho sinh viên ngành văn hóa, ngành du lịch (hướng dẫn viên).

Hình 2: Tổ và Khoa nhận xét, đánh giá chuyên đề

Buổi báo cáo kết thúc vào lúc 10h30’ cùng ngày sau khi thư ký thông qua biên bản.

                                                                                                                                                                           Nguyễn Thị Nga