Nguồn nhân lực luôn đóng vai trò quan trọng trong hoạt động của các cơ quan truyền thông, thông tin – thư viện hay trong bất kỳ một cơ quan tổ chức nào. Vì vậy việc quan tâm đến vấn đề quản lý phát triển nguồn nhân lực là một yêu cầu tất yếu. Quản lý tốt nguồn nhân lực sẽ tạo điều kiện để con người phát huy hết khả năng tiềm ẩn, giảm lãng phí nguồn lực, tăng hiệu quả của tổ chức, cơ quan thông tin – thư viện. Tuy nhiên, việc quản lý nguồn nhân lực thư viện đòi hỏi sự hiểu biết về con người ở nhiều khía cạnh để từ đó phát huy tối đa nguồn lực này trên các phương diện khác nhau như: không ngừng mở rộng số lượng, nâng cao chất lượng, sử dụng hiệu quả con người trong tổ chức… Đây là việc làm không phải là dễ dàng đối với nhà quản lý thư viện. Và hiện tại, công tác quản lý nguồn nhân lực, việc tuyển chọn, sử dụng, đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực vẫn còn gặp khó khăn, nhiều thư viện vẫn còn lúng túng trong việc xây dựng và phát triển nguồn nhân lực của mình. Vì vậy để có chính sách phát triển nguồn nhân lực đúng đắn, hiệu quả cho cơ quan, trung tâm thông tin – thư viện, Th.s Đào Mộng Uyển đã thực hiện chuyên đề: “Các bước lập kế hoạch phát triển nguồn nhân lực trong các cơ quan Truyền thông – Thông tin Thư viện”.

Và buổi báo cáo chuyên đề được thực hiện vào lúc 8h00’ ngày 26/4/2019 tại văn phòng Khoa Quản lý Văn hóa & Giáo dục với sự tham dự đông đủ các giảng viên trong khoa (cô Lâm loan, thầy Huy đi học nghiên cứu sinh; cô Thúy, cô Quốc Ánh nghỉ thai sản).

Hình 1: Th.s Đào Mộng Uyển báo cáo chuyên đề

Nội dung chuyên đề, tác giả đã đi sâu giải quyết các vấn đề một cách cụ thể, chi tiết từ việc đề cập và giải thích những vấn đề thuộc cơ sở lý luận liên quan tới việc lập kế hoạch phát triển nguồn nhân lực như khái niệm nguồn nhân lực Truyền thông, Thông tin – Thư viện, khái niệm phát triển nguồn nhân lực Truyền thông, Thông tin – Thư viện, khái niệm Kế hoạch phát triển nguồn nhân lực Truyền thông, Thông tin – Thư viện. Và cụ thể hóa các bước lập kế hoạch phát triển nguồn nhân lực trong cơ quan Truyền thông – Thông tin Thư viện.

Theo tác giả, Lập kế hoạch phát triển nguồn nhân lực thông tin – thư viện sẽ bao gồm các bước sau:

     - Bước 1: Đánh giá nguồn nhân lực hiện tại của thư viện

     - Bước 2: Tính toán những tổn thất, mất mát về nhân lực thư viện

     - Bước 3: Kế hoạch cân bằng về cung và cầu của nguồn nhân lực thông tin – thư viện

     - Bước 4: Kế hoạch hoá giữa nguồn cung nhân lực và nhu cầu nguồn nhân lực cuối thời kì dự báo.

Trong 4 bước lập kế hoạch, mỗi bước giữ một vai trò nhất định và đều chịu sự tác động của các yếu tố môi trường khác nhau. Và một bản kế hoạch nhân lực tốt sẽ giải quyết tốt bài toán về tuyển dụng lao động trong thư viện.

Cụ thể, tác giả đã đi sâu phân tích quy trình xây dựng kế hoạch theo bốn bước như sau:

Bước 1: Đánh giá nguồn nhân lực hiện tại của thư viện

     Để dự báo được nhu cầu nguồn nhân lực, bước đầu tiên các cơ quan Thông tin - Thư viện cần tiến hành phân tích môi trường và các nhân tố ảnh hưởng tới việc phát triển nguồn nhân lực của tổ chức. Bao gồm:

     - Các yếu tố bên ngoài như: bối cảnh kinh tế, dân số và lực lượng lao động trong xã hội, pháp luật của nhà nước, điều kiện văn hóa và xã hội, đối thủ cạnh tranh, khoa học kỹ thuật, khách hàng, và chính quyền/đoàn thể.

     - Môi trường bên trong bao gồm: sản phẩm, dịch vụ của thư viện, chức năng và nhiệm vụ của thư viện, chính sách và chiến lược, bầu không khí văn hóa của thư viện, các đoàn thể, công đoàn.

  Bước 2: Tính toán những tổn thất, mất mát nguồn nhân lực trong tổ chức

     Việc phân tích sẽ làm rõ thực trạng về nguồn nhân lực hiện có của doanh nghiệp và mức độ sử đụng nó. Và để làm điều này cần thu thập đầy đủ các thông tin sau đây:

     + Số lượng và chất lượng nhân viên của toàn thư viện

     + Tháp tuổi và thâm niên công tác của nhân viên thư viện;

     + Tình hình sử dụng thời gian lao động của thư viện

     + Tình hình năng suất lao động bình quân của nhân viên thư viện.

     + Tình hình tuyển dụng, đề bạt, kỷ luật lao động trong một số năm qua;

     + Tình hình nghỉ hưu, ra đi, thay đổi, thuyên chuyển công tác

     + Kết quả đánh giá nguồn nhân lực trong những năm đã qua...           

     Xem xét cụ thể hơn ta có thể thấy được sự biến động về nguồn cung cũng như nhu cầu về lao động thư viện trong 1 khoảng thời gian nhất định.

Bước 3: Kế hoạch cân bằng về cung và cầu của nguồn nhân lực thông tin – thư viện

Trong mỗi giai đoạn phát triển, sau khi đã hoạch định chiến lược phát triển, các cơ quan thư viện đều xây dựng một kế hoạch dự kiến về nguồn nhân lực cả về số lượng và chất lượng.

Để có thể phát huy hiệu quả nguồn nhân lực, thư viện cần có kế hoạch cân bằng cung – cầu nguồn nhân lực nhằm tránh trường hợp thừa hoặc thiếu nguồn nhân lực. Đồng thời để tạo động lực trong lao động, thư viện cần chú ý tới những vấn đề sau:

     - Những yếu tố vật chất như: Lương, thưởng, danh hiệu và các phúc lợi xã hội;

     - Những yếu tố phi vật chất như: khả năng nâng cao kiến thức, tính ổn định, sự an toàn của công việc, công việc thú vị và đa dạng, mức độ áp lực thấp, có thể cải thiện và những phát triển cá nhân, mối quan hệ với đồng nghiệp tốt;

     - Hệ thống đánh giá nhân viên hợp lý.

Bước 4: Kế hoạch hoá giữa nguồn cung cấp nhân lực và nhu cầu nguồn nhân lực cuối thời kì dự báo

Hoạch định nguồn nhân lực giúp cho tổ chức xác định rõ khoảng cách giữa hiện tại và định hướng tương lai về nhu cầu nhân lực của tổ chức; chủ động thấy trước được các khó khăn và tìm các biện pháp nhằm đáp ứng nhu cầu nhân lực.  

  Trường hợp nếu nhu cầu dự báo vượt quá khả năng cung cấp thực tế, thì doanh nghiệp sẽ thiếu nhân công, và ngược lại, nếu nguồn cung cấp mà lớn hơn nhu cầu dự báo thì doanh nghiệp sẽ thừa nhân công. Nói chung, các cơ quan, trung tâm thông tin – thư viện có thể có 3 sự điều chỉnh cơ bản sau đây:

- Điều chỉnh về mặt số lượng lao động của thư viện

- Điều chỉnh về mặt chất lượng lao động của thư viện

- Điều chỉnh về mặt cơ cấu tổ chức

Sau khi Th.s Đào Mộng Uyển trình bày xong báo cáo, tổ và khoa có ý kiến nhận xét, đánh giá như sau:

+ Chuyên đề đảm bảo tính khoa học, hệ thống

+ Bố cục chuyên đề rõ ràng, rành mạch, khoa học, logic, các lập luận chặt chẽ

+ Có sự đầu tư nghiên cứu công phu

+ Từ báo cáo của tác giả cho thấy nguồn nhân lực truyền thông và thông tin thư viện đang là thời cơ và thách thức cho các cơ quan truyền thông. Do đó, các cơ sở đào tạo cũng cần quan tâm để tạo ra nguồn nhân lực có chất lượng cao phục vụ và đáp ứng nhu cầu của xã hội.

+ Nên tóm tắt để đăng trong các hội thảo hoặc tạp chí chuyên ngành

Hình 2: Tổ và Khoa nhận xét, đánh giá chuyên đề

100% CBGV trong khoa thống nhất với ý kiến thảo luận, nhận xét, đánh giá trên

Buổi họp kết thúc 10h30’ cùng ngày sau khi thư ký thông qua biên bản.

                                                                                                                         Nguyễn Thị Nga